Өвөлжилтийн нөхцөл байдал хүндэрч, улсын хэмжээнд гурван сая гаруй мал зүй бусаар хорогдсон. Манай улсад 140 мянган малчин зээлтэй бөгөөд зудад нэрвэгдэж, зээлээ төлөх боломжгүйд хүрчээ. Энэ асуудалтай холбоотойгоор малчдын холбооноос малчдын зээл тэглэх асуудлаар мэдэгдэл хийлээ.

Малчдын холбооны тэргүүн Э.Пүрэвсүрэн: Цаг зудын байдал хүндэрснээс үүдэж, малчид зээлээ төлөх чадваргүй байгаа тул, манай холбооноос эрсдэлийн даатгалаар зээл төлөх талаар судалгаа хийсэн. Банк болгон малчдад зээл олгохдоо зээлийн эрсдлийн даатгал төлүүлдэг. Дийлэнх малчид 5-30 сая төгрөгийн зээл авдаг. Өвөлжилтийн нөхцөл байдал хүндэрсэн учраас зээл эргэн төлөхөд хүндрэл гараад байна. Иймд зээлийн эрсдэлийн даатгалаар төлүүлэх саналтай. Энэхүү ажлыг маань малчид сайн дэмжих хэрэгтэй. Малчдын зээлийг эрсдэлийн даатгалаар төлүүлэх хүсэлтэй байгаагаа банканд өргөдөл хэлбэрээр өгөх юм.

Манай холбооноос энэ талаар зөвлөгөө аваад, боломж байгааг нь судалсан. Малчдад маань ерөнхийдөө зээлийн эрсдэлийн даатгал, индексжүүлсэн даатгалаар даатгагдсан байдаг. Индексжүүлсэн даатгалаар тодорхой хэдэн газар даатгадаг бөгөөд тухайн байгууллагууд Үндэсний давхар даатгалаар даатгуулсан байдаг. Үндэсний давхар даатгалын газар нь олон улсын "Скор" байгууллагатай хамтарч ажилладаг юм.

Иргэний тухай хуулийн 222.2-т заасны дагуу үүргээ биелүүлж чадахааргүй зудын нөхцөлд хүрсэн учраас олон улсын "Скор" даатгалаас зээлээ төлүүлэх боломжтой гэж үзэж байна. Ийм учраас даатгалын компаниуд, үндэсний даатгалын компани руу хандах хэрэгтэй. Зээлийн эргэн төлөлтийг даатгалаа ашиглан төлөх боломжтой учраас улс орны санхүү, татварын мөнгөөр малчдын зээлийг төлж байгаа явдал биш юм.

Малчдын зээлийн асуудлаас болж нийгэм хоёр хуваагдсан байдалтай байна. Энэ асуудлаас болж талцах хэрэг байхгүй. Олон жил даатгал төлсөн учраас даатгалаараа зээлээ төлүүлэх боломж бидэнд бий. Иймд хамтарч судлах хүсэлт гаргаж байна.

Өвөрхангай аймгийн Уянга сумын Жаргалант нэгдүгээр багийн Малчин н.Гэрэл: Хөдөө орон нутгаар өвөлжилтийн нөхцөл байдал хүнд байгаа. Малчид амьжиргаандаа зориулж, зээл авдаг бөгөөд одоогийн байдлаар энэхүү зээлээ буцаан төлөх боломжгүй байдалтай байна. Засгийн газраас зээлийн төлөлтийг хойшлуулсан хэдий ч бидэнд зээлээ төлөх мал үлдээгүй.

Иймд иргэний хуулийн 222.2-т зааснаар "Хугацаа хэтэрсэн нөхцөл байдал нь үүрэг гүйцэтгэгчийн гэм буруугаас болоогүй бол үүрэг гүйцэтгэгчийг хугацаа хэтрүүлсэн тооцохгүй" гэж заасан байна. Үүрэг гүйцэтгэгчийн гэм буруугаас болоогүй гэдэг нь гэнэтийн бөгөөд давагдашгүй хүчин зүйл, үер, цас зуд гэх мэт нөхцөлүүд ордог.

Эдгээр нөхцөл байдлыг харгалзан үзэж, засгийн газраас малжуулах хөтөлбөр эхлүүлж мөн малчдын зээлийг тэглэх бололцоо байдаг эсэхийг судлахыг хүсэж байна.

Сүхбаатар аймгийн Түвшинширээт сумын малчин н.Нарангэрэл: Би 36 жил мал малласан. Монгол улсын хэмжээнд Сүхбаатар аймагт өвөлжилтийн нөхцөл байдал нэн хүн байна. Хэдхэн хормын өмнө Түвшинширээт сумын засаг дарга Я.Анхбаяртай холбогдож мэдээлэл авлаа. Манай сум 386 мянга гаруй малтай. Гэтэл энэ өвлийн зудаас болж, 110 мянга гаруй мал зүй бусаар хорогдсон. 83 малчин хотоо харлуулаад байж байна. Малчид амьдралын эх үүсвэргүй болчихсон. Иймд төр засаг энэ асуудлыг хойш тавилгүй бодлогоор зохицуулах хэрэгтэй. Хотоо харлуулсан малчид зээлээ хэрхэн төлж, цаашид хэрхэн амьдрахаас эхлээд асуудлуудаа даван туулахгүй байх хэмжээнд хүрсэн.

Завхан аймгийн малчин Түмэнбаяр: Манай аймагт Баянтэс, Тэс, Асгат, Баянхайрхан, Шилүүстэй, Цагаанхайрхан гэх мэт сумдад өвөлжилтийн нөхцөл байдал их хүнд байна. Төр засгаас эдгээр аймаг сумдад анхаарал хандуулж, мөн малчдын зээлийг тэглэх арга хэмжээ авч өгөхийг хүсэж байна.