Чингисийн есөн өрлөгийн нэг Боорчи баатрын бага насны дүр болоод энэрэнгүй үйлс, хүнлэг сэтгэлийг үйл хөдлөлөөр нь дамжуулан уран сайхны аргаар илэрхийлсэн тус зурагт ном нь “Альфабүүк” хэвлэлийн газрын “Ач тусын тухай үлгэрүүд” цувралаар хэвлэгдэн гарсан билээ.
Уг нь бүтээл орчин үеийн сургамжилсан үлгэрийн шинжтэйгээс гадна ид шид, туульсын агуулгыг ч орхигдуулалгүй тусгаж өгчээ. Мөнхүү гол дүрийн нэмэлт тайлбар нь түүхэн судалгааны үүднээс мэдээлэл өгөх зорилготой ба монгол хэлэнд цөөхөн ашиглагдах болсон нэр үгсийн тайлбарыг хавсарган хэвлэж өгсөн байна.
Сэдвийн агуулга, хүүхдэд өгч буй санааг цаг ямагт тайлбарлаж, нуршилгүйгээр зөвхөн зохиолын адал явдал, дүрүүдийн үйл хөдлөлөөр илэрхийлэн гаргасан нь олзуурхууштай. Харин бичлэгийн өнгө аяс нь уламжлалт үлгэрийн хүүрнэлтэй төстэй боловч орчин үеийн хүүхдүүдийн сэтгэхүй, тэдний төсөөллийн чадварт нийцүүлэх оролдлогыг хийж, үүгээр дамжуулан бусдыг ачлах, амин хувиа үл тэвчихийг ухааруулснаар бусад бүтээлээс ялгарна.
Наху баян бол Арулад овгийн захирагч. Түүний хүү Боорчийн зүүдэнд солонго татуулан дүүлэх сүрлэг угалз ирж хайрлах, энэрэх сэтгэлийг гуйдаг. Тэгтэл ч мөн тэднийд ядарсан боловч нүүрэндээ галтай, нүдэндээ цогтой Тоо хэрмэл ирж, Боорчитой хамт хүмүүст тус болох сон хэмээн мэдүүлнэ. Наху баян зөвшөөрснөөр Тоо хэрмэл, Боорчи нар хамтдаа бусдад туслахаар болдог.
Үүний дараагаар хоёр үйл явдал өрнөх бөгөөд түүнийг номоос уншсан нь илүү болов уу. Ямартаа ч үлгэрийн хэлээр өгүүлсэн үйл явдлын шидлэг чанар, дүрслэл нь тун сонирхолтой. Мөн муу санаат Адай бөөгөөс зугтах үест Тоо хэрмэлийн үзүүлэх тус нь монгол ардын үлгэрт гардаг зарим нийтлэг өгүүлэмжийн санаатай давхцана. Учир нь тус бүтээл зөвхөн уран сайхны сэтгэлгээнээс гадна “үлгэр”-ийн шинжээ хадгалж үлдэх ёстой билээ.
Энэ нь уламжлалт ёс заншил, өнгөрсөн цагийн аж төрөх хэлбэрийн цогц ухагдахууныг дотроо агуулсан байдаг. Тэдгээрээс гол цөмийг сэтгүүрдэж аваад өнөөгийн нийгмийн амьдралд гүн бат холбож ойлгох нь чухал. Иймд монгол ардын үлгэрүүдэд уламжлалт зан заншлын зарим нэг арга хэлбэрүүд хадгалагдаж үлдсэн нь бий. Нэг өгүүлбэрээр дүгнэхэд уламжлалт ёс нь өнгөрсөн цагийн аж төрөх арга хэлбэр мөн. Гэхдээ орчин цагийн хүүхдүүд тухайн үеийн хүнд хэл найруулга, агуулга бүхий зохиолуудыг төдийлөн сайн ойлгох нь ховор учир шинэчлэн бүтээх шаардлага гарч ирсэн хэрэг. Үүнийг хэрхэн хийж гүйцэлдүүлснийг “Ач тусын тухай үлгэрүүд” цувралын “Энэрэлт хүү Боорчи” номоос харж болно.
Боловсролын системд дан ганц багш нар үүрэг гүйцэтгэхээс гадна эцэг эхчүүдийн оролцоо мөн чухал. Иймээс үлгэр гэдэг уламжлалт ёсны арга хэлбэрийн утга учрыг таньж, хүүхдүүдэд эергээр ойлгож хэрэглэхэд тун чухал ач холбогдолтой. Үүнээс бус хаа хамаагүй номоос ёс заншлын тухай цээжилснээ хүүхдэд номлоод байх нь шударга бус юм. Учир тухайн хүн өөрөө л хүүхдэдээ “лаг” болж харагдах гэж буйгаас ялгаагүй. Тиймдээ ч энэ нь зөв боловсрол, мэдлэг олгож байгаа үйл хэрэг биш болов уу хэмээн сэтгэнэ.
Зэс зүрхэвчтэй цамц дуусдаггүй хар утсаар нэхэх эмгэн өвгөн хоёр, нэгэн өдөрт ээлжлэх дөрвөн улирлыг харах ээж хүү хоёрт Боорчи хүү хэрхэн тус хүргэхийг мэдэхийг хүсвэл тус зурагт номд хариулт нь бий.
0 сэтгэгдэл
Төстэй мэдээ
ШИНЭ ЕРТӨНЦИЙН ЗҮҮД
С.Чулуун: "Чингис хаан" музей бол Монголын эзэнт гүрний түүхийн төв