Үндэсний мэдээллийн агентлаг нь тухайн улс орны тусгаар тогтнолын баталгаа байдаг. Тэр утгаараа ОХУ-ын Тасс, БНХАУ-ын Синьхуа зэрэг томоохон агентлагууд төр, засгийнхаа мэдэлд байдаг. Үндэсний агентлаг бол улс орныхоо гадаад бодлого, дотоод үйл явдал, түүхэн амжилтыг дэлхий дахинд мэдээлж, “бид тусгаар улс юм шүү” гэдгээ зарлан тунхагладаг учиртай. 

УИХ-аас 1998 онд баталсан Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлд, “Төрийн байгууллага өөрийн мэдэлд хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй байхыг хориглоно.” гэж заасан. Энэ заалтаас болж Монголын Үндэсний мэдээллийн агентлаг төсвөөс санхүүждэг хэрнээ төрийн статусгүй өдийг хүрсэн билээ. Өөрөөр хэлбэл, 1998 оноос хойш хууль зөрчиж оршин тогтнож ирсэн.

Угтаа бол Мэдээлэл, радио, телевизийн улсын хороо гэж байсны дотор одоогийн Үндэсний телевиз, Үндэсний радио, Үндэсний мэдээллийн агентлаг МОНЦАМЭ багтаж байсан юм билээ. Чөлөөт хэвлэл эрчимтэй хөгжиж эхэлсэн тэр үеэс Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулийг баталж телевиз, радиог нь тусад нь хуультай болгоод гаргасан бол МОНЦАМЭ агентлагийг яах ийхээ тухайн үед шийдээгүй өнгөрсөн. 

Судлаад үзэхэд, МОНЦАМЭ-гийн асуудлаар Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл 2000-аад оны үед Хууль зүйн яаманд боловсруулагдаж байгаад УИХ-д өргөн барихад унасан юм билээ. Тэр хуульд, Төрийн байгууллага дэргэдээ хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй байхыг хориглоно. Үүнд Монгол Улсаа гадаадад сурталчилдаг Үндэсний мэдээллийг агентлагт хамаарахгүй” /утгачилбал/ гэсэн утгатай заалт орох ёстой байсан дуулддаг. 

Тухайн үед яагаад энэ хуулийг УИХ унагаасныг би ойлгохгүй, мэдэхгүй юм. Тухайн үед балчир хүүхэд байсан тул өмнөх түүхийг сайн хэлж мэдэхгүй. 

Харин би 2018 оноос Үндэсний мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлагт сургуулиа төгсмөгц ажилд орсон юм. Түүнээс хойшихийг өөрийн хэмжээнд ярьж чадна. Дөрвөн давхар бор байшингаас мэргэжлийн орчуулагч, сэтгүүлч, уран бүтээлчид гадаад, дотоодод Монголын тухай мэдээллийг дамжуулж суудаг, хийж байгаа ажил нь дэндүү том ч түүндээ бардаж онгироод байдаггүй даруухан хамт олон байдаг юм. Ардын хувьсгалтай нас чацуу, 101 жилийн турш эх орноо гадаадад сурталчлах үүргээ завсаргүй биелүүлснийг нь түүх гэрчилнэ. МОНЦАМЭ ч Монголын түүхийг гэрчилнэ.

Ерөнхийлөгчийн харьяанд шилжсэн нь өнөөх л “Төрийн байгууллага дэргэдээ хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй байхыг хориглоно” гэсэн Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулийг зөрчиж байгаа хэрэг. Тиймдээ ч ЕТГ-т ажлын баг байгуулж хоёр сарын хугацаанд ажиллаж хуулийн гаргалгаа хийсэн нь, Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлагийг дахин шинэчлэн байгуулах явдал байж.

Өнөөх Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулиас дайжсан хэрэг л дээ. Тус агентлагийн сэтгүүлч, орчуулагч, уран бүтээлчдийг бүгдийг нь “мэргэжилтэн” гэдэг албан тушаалд шинээр томилов. Цаасан дээрээ хууль зөрчсөн агуулга байхгүй, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл биш болсон гэсэн үг. Гэхдээ хэрэгжүүлж байгаа өдөр тутмын үйл ажиллагаа нь нь хэвлэл мэдээлэл хэвээрээ. /Таван хэлээр мэдээ түгээдэг сонин, сайт,  англи сэтгүүлийг эрхлэн гаргаж буй хэвээр/ Тэгэхдээ, МОНЦАМЭ агентлагийн шинэчилсэн дүрэмд, үйл ажиллагааны чиглэл нь “Монгол Улсаа гадаад, дотоодод сурталчлах бодлого боловсруулах, мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх” гэсэн агуулга бүхий заалт байна. Өөрөөр хэлбэл, гадаад, дотоодод улс орноо сурталчлах, гадаадын агентлагуудтай харилцан мэдээлэл солицохгүй гэсэн үг. Хамтын ажиллагаатай мэдээллийн агентлагуудаас статус өөр болсон гэсэн үг л дээ. 

Тэгвэл Ерөнхийлөгч Та яагаад Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг санаачлан УИХ-д өргөн барьж болдоггүй юм бэ? Та нар чинь парламентад хэт олонх шүү дээ. Яагаад Үндэсний мэдээллийн агентлагаа судалгааны хүрээлэн болгох гээд байгаа юм бэ?

Эсвэл, өргөн барихаар боловсруулж буй Ерөнхийлөгчийн тухай хуульд, “Ерөнхийлөгчийн эрхлэх асуудалд, эх орноо гадаад, дотоодод сурталчлах үүрэгтэй мэдээллийн агентлаг байх” тухай заалт оруулаад, дагалдуулан Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуульд өөрчлөлт оруулж яагаад өргөн мэдүүлж болохгүй гэж???...